Chuyến đi đến Buscalan bắt đầu với tiếng gió rít qua những dãy núi và bậc thang lúa chín vàng. Sau nhiều giờ lái xe dưới cái nắng gay gắt và leo dốc đầy mệt mỏi, tôi cùng đoàn khách du lịch đã đến ngôi làng hẻo lánh này nằm sâu trong những dãy núi của tỉnh Kalinga, Philippines. Dù đường đi gian nan, nhưng điều thôi thúc tôi vượt qua khó khăn không chỉ là phong cảnh đẹp như tranh vẽ mà là cơ hội để gặp gỡ Apo Whang-Od, nghệ nhân xăm mình lớn tuổi nhất thế giới.
Gặp gỡ bậc thầy xăm mình Apo Whang-Od
Apo Whang-Od, hiện đã 107 tuổi, là bậc thầy xăm mình cuối cùng còn lại của truyền thống “batok” – hình thức xăm truyền thống của người Kalinga. Kể từ khi còn là thiếu nữ, bà đã thực hiện nghệ thuật xăm bằng phương pháp thủ công, sử dụng gai bưởi, than và nước để tạo nên những hình xăm độc đáo. Dấu ấn của bà không chỉ là hoa văn mô phỏng cảnh quan thiên nhiên mà còn là những biểu tượng về sức mạnh, lòng dũng cảm và sự phồn thịnh. Khi đến lượt tôi ngồi trước bà, cảm giác tĩnh lặng thiêng liêng bao trùm không gian. Bà cười nhẹ, đôi mắt mờ đi theo năm tháng, nhưng đôi tay vẫn rắn chắc khi cầm cây kim tự chế. Trong suốt 10 phút ngắn ngủi, tiếng gõ nhịp nhàng “tak-tak-tak” và cảm giác đau buốt trên da khiến tôi nhận ra mình đang trải qua một trải nghiệm không chỉ về thể chất mà còn về tâm hồn.
Nghệ nhân Apo Whang-Od xăm hình cho du khách bằng dụng cụ thủ công truyền thống
Nghệ thuật vượt thời gian
Truyền thống xăm batok đã tồn tại hơn ngàn năm, từng là cách người dân Kalinga thể hiện lòng dũng cảm và sự trưởng thành. Tuy nhiên, với ảnh hưởng từ văn hóa phương Tây, nghệ thuật này từng bị xem là lỗi thời, thậm chí gắn liền với kỳ thị. Các cô gái trong làng phải che giấu hình xăm khi đi học hoặc đến các thành phố lớn vì sợ bị coi là “lạc hậu”. Nhưng nhờ sự nổi tiếng của Apo Whang-Od và sự chú ý từ các nhà nhân học, nghệ thuật xăm batok đã hồi sinh mạnh mẽ. Bà đã trở thành biểu tượng của lòng tự hào dân tộc và di sản văn hóa truyền thống Philippines. Hàng ngày, hàng trăm du khách từ khắp nơi trên thế giới đến ngôi làng nhỏ này để được bà trực tiếp xăm và trải nghiệm văn hóa độc đáo của người Kalinga.
Dấu chấm của thời gian
Hình xăm tôi nhận từ Apo Whang-Od là biểu tượng đặc trưng của bà – ba dấu chấm đơn giản. Những dấu chấm này tượng trưng cho bà và hai người cháu gái, những người đang tiếp nối di sản của bà. Đối với tôi, đây không chỉ là dấu ấn của nghệ nhân mà còn là biểu tượng cho sự trường tồn của nghệ thuật và văn hóa, nhắc nhở rằng những giá trị truyền thống sẽ luôn được gìn giữ và truyền lại cho các thế hệ sau.
Khám phá làng Buscalan
Buscalan không chỉ nổi tiếng nhờ Apo Whang-Od mà còn bởi cộng đồng người Kalinga với văn hóa bản địa độc đáo. Người dân nơi đây sống hòa hợp với thiên nhiên, tự cung tự cấp với những gì họ trồng trọt và săn bắt. Sự nổi tiếng của Apo Whang-Od cũng mang lại cơ hội kinh tế mới cho làng. Ngày nay, nhiều thanh niên trong làng chọn ở lại để tham gia vào ngành du lịch địa phương, giúp du khách tìm hiểu nghệ thuật batok và văn hóa Kalinga. Sự phục hưng của nghệ thuật batok không chỉ giúp làng duy trì bản sắc mà còn mang lại cuộc sống ổn định cho nhiều gia đình.
Nguồn ảnh: Trong ảnh
Kết nối với truyền thống
Chuyến đi đến Buscalan là một trải nghiệm đầy ý nghĩa. Đôi khi, những trải nghiệm đặc biệt không đến từ các tiện nghi sang trọng hay những địa danh nổi tiếng mà là những khoảnh khắc gắn kết với văn hóa và con người địa phương. Hình xăm ba dấu chấm trên da là kỷ niệm quý giá, nhưng điều tôi mang theo nhiều hơn là cảm hứng từ câu chuyện của Apo Whang-Od – một câu chuyện về lòng tự hào và sức mạnh tinh thần của dân tộc. Qua chuyến đi, tôi hiểu rằng khám phá thế giới không chỉ là chinh phục những địa điểm mới mà còn là hành trình tự khám phá bản thân, tìm hiểu và trân trọng các giá trị truyền thống.
Trở về từ Buscalan, tôi mang theo nhiều bài học quý giá. Nhìn vào hình xăm nhỏ bé ấy, tôi được nhắc nhở về tầm quan trọng của việc gìn giữ các giá trị truyền thống. Trong một thế giới luôn thay đổi, những giá trị văn hóa lâu đời như batok là minh chứng cho sự bền bỉ và vĩnh cửu. Ba dấu chấm nhỏ trên da sẽ luôn là minh chứng cho sức mạnh của văn hóa Kalinga, nhắc nhở tôi rằng các giá trị truyền thống, dù nhỏ bé, luôn mang sức mạnh không thể đo đếm và là di sản tinh thần vô giá.
