Dưới làn nước sâu của Vestfjorden, những tiếng gọi giao tiếp đầy mê hoặc của cá voi đang dần bị lấn át bởi âm thanh ồn ào từ hoạt động của con người. Theo nhà sinh vật học Heike Vester, ô nhiễm tiếng ồn không chỉ làm gián đoạn giao tiếp mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh tồn của cá voi, đe dọa sự trở lại của chúng tại vùng biển này.
Những nguồn gây ô nhiễm tiếng ồn dưới nước
Tiếng ồn dưới nước tại Vestfjorden chủ yếu đến từ:
- Khai thác dầu khí: Súng hơi địa chấn được sử dụng trong thăm dò dầu khí phát ra âm thanh cực lớn, giết chết sinh vật phù du - nguồn thức ăn của cá voi xanh, trong bán kính 1,2 km mỗi lần nổ.
- Tàu thuyền và du thuyền: Âm thanh liên tục từ động cơ làm cản trở khả năng định vị bằng âm thanh của cá voi.
- Các hoạt động quân sự và đánh bắt cá: Những lưới đánh cá không đúng quy định cũng khiến nhiều động vật biển bị mắc kẹt và chết như trường hợp cá heo cảng mà nhóm của Vester tìm thấy.
Ảnh hưởng của tiếng ồn đến đời sống cá voi
Khác với con người, cá voi dựa vào âm thanh để “nhìn” dưới nước. Tiếng ồn không chỉ làm gián đoạn giao tiếp mà còn làm "mù" khả năng định vị âm thanh, gây cản trở trong việc tìm kiếm thức ăn và di chuyển an toàn.
Một nghiên cứu năm 2022 cho thấy, cá voi kỳ lân bị súng hơi địa chấn làm thay đổi hành vi, dẫn đến giảm khả năng kiếm ăn. Thậm chí, tiếng ồn còn được cho là nguyên nhân dẫn đến các vụ mắc cạn hàng loạt, như trường hợp 77 cá voi thí điểm chết trên bờ biển Scotland hồi tháng 7.
Dấu hiệu lạc quan và thách thức
Dù đối mặt với nhiều nguy cơ, số lượng cá voi xanh tại Bắc Đại Tây Dương đang tăng dần sau khi bị săn bắt đến mức gần tuyệt chủng. Vestfjorden cũng ghi nhận sự trở lại của loài này. Tuy nhiên, Heike Vester cảnh báo rằng, các mối đe dọa tiềm ẩn từ tiếng ồn và khai thác dầu khí vẫn cần được kiểm soát chặt chẽ để bảo vệ loài động vật này.
Giải pháp bảo vệ cá voi
Heike Vester đề xuất:
- Giảm số lượng tàu thuyền: Quy định thời gian và khoảng cách tối thiểu khi tiếp cận cá voi.
- Phát triển tàu thuyền không gây tiếng ồn: Sử dụng công nghệ để giảm thiểu âm thanh động cơ dưới nước.
- Ban hành quy định về tiếng ồn dưới nước: Khẩn cấp thiết lập luật bảo vệ môi trường âm thanh biển.
Khác với ô nhiễm nhựa hay hóa chất, ô nhiễm tiếng ồn có thể xử lý ngay lập tức. Vester nhấn mạnh: "Chỉ cần tắt máy, tiếng ồn sẽ biến mất."
Tương lai của Vestfjorden
Vestfjorden, với dòng chảy ấm từ Scotland, không chỉ là nhà của cá voi mà còn là biểu tượng cho sự cân bằng giữa thiên nhiên và con người. Hành động khẩn cấp hôm nay sẽ giúp bảo tồn nơi trú ngụ của những loài cá voi tuyệt đẹp này cho các thế hệ mai sau.
