Tôi đã sống tại Thái Lan, nơi có hơn 200 loài rắn, bao gồm cả rắn hổ mang. Điều này có thể khiến nhiều người e ngại, nhưng đối với tôi, rắn là một niềm đam mê từ khi còn nhỏ. Tôi lớn lên ở miền Nam Thái Lan, nơi những con rắn xuất hiện khá thường xuyên, và từ bé, tôi đã bị cuốn hút bởi loài bò sát này. Một lần, tôi đã bắt được một con rắn không độc, nhưng không thể chăm sóc nó lâu dài nên đã thả nó ra sau vài ngày. Tôi bắt đầu xem các video trên mạng để học cách bắt rắn an toàn.
Lần đầu tiên tôi gặp một con rắn hổ mang là khi tôi khoảng 15-16 tuổi. Đó là một trải nghiệm đầy hồi hộp khi thấy con rắn giương mào lên, nhưng thay vì sợ hãi, tôi thấy nó thực sự đẹp. Sự tò mò của tôi về rắn hổ mang ngày càng lớn theo thời gian. Tuy nhiên, vào tháng 4 năm 2021, tôi đã gặp phải tình huống nguy hiểm khi thực hiện một nhiệm vụ bắt rắn cùng nhóm cứu hộ ở tỉnh Trang, miền Nam Thái Lan.
Rắn hổ mang phân bố rộng rãi từ châu Phi đến Trung Đông, Ấn Độ, và Đông Nam Á, chúng thuộc họ rắn hổ (Elapidae), với khoảng 30 loài khác nhau. Nọc độc của rắn hổ mang thường thuộc loại độc thần kinh, có thể gây tê liệt tim và phổi. Tuy nhiên, không phải loài nào cũng như vậy; một số loài có nọc độc hủy hoại máu, gây tổn thương mạch máu và mô.
Dù rắn hổ mang có thể gây tử vong, chúng không phải là loài hung hãn. Khi bị đe dọa, rắn hổ mang chỉ muốn tự vệ và thường cố gắng tránh con người. Chúng cũng không muốn lãng phí nọc độc bằng cách tấn công vô cớ. Phần lớn các trường hợp bị rắn cắn là những người làm nông nghiệp hoặc sống ở vùng có nhiều rắn, chứ du khách thường không gặp nguy hiểm nếu tuân thủ các biện pháp phòng ngừa.
Nếu bạn vô tình bắt gặp rắn hổ mang, điều quan trọng nhất là không làm nó hoảng sợ. Di chuyển chậm và từ từ rời khỏi khu vực. Trường hợp xấu nhất là bị rắn cắn, hãy đến bệnh viện ngay lập tức. Cố gắng giữ bình tĩnh, không nên sử dụng các biện pháp dân gian như buộc garô, vì điều này có thể gây hại nhiều hơn lợi.
Tóm lại, rắn hổ mang đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái bằng cách kiểm soát số lượng chuột và duy trì cân bằng môi trường. Chúng không chủ động tấn công con người trừ khi bị đe dọa. Vì vậy, học cách sống chung với chúng sẽ tốt hơn là tiêu diệt chúng.
Sống tại một vùng đất đa dạng về loài rắn đã giúp tôi hiểu thêm về vai trò quan trọng của chúng trong tự nhiên và tầm quan trọng của việc bảo tồn. Rắn hổ mang, dù mang tiếng là loài nguy hiểm, thực ra lại góp phần lớn vào việc kiểm soát số lượng loài gặm nhấm, đặc biệt là chuột – những kẻ phá hoại mùa màng và lây lan nhiều bệnh tật cho con người. Nhiều lần tham gia các chiến dịch bắt rắn, tôi nhận ra rằng nhận thức của cộng đồng về rắn còn nhiều hạn chế. Nhiều người vẫn tin rằng tất cả rắn đều là mối đe dọa và cần bị tiêu diệt. Thực tế, thái độ này không chỉ ảnh hưởng xấu đến hệ sinh thái mà còn có thể khiến con người gặp rủi ro lớn hơn khi đối mặt với rắn.
Tôi luôn cố gắng chia sẻ kiến thức với những người xung quanh, giải thích cho họ hiểu rằng không phải con rắn nào cũng tấn công con người. Rắn chỉ tự vệ khi cảm thấy bị đe dọa. Đôi khi, chỉ cần giữ khoảng cách, chúng sẽ rời đi mà không gây nguy hiểm. Ngoài ra, tôi khuyến khích mọi người báo cáo các trường hợp rắn xuất hiện cho nhóm cứu hộ thay vì cố gắng tự xử lý. Điều này giúp đảm bảo an toàn cho cả con người và loài rắn, đồng thời góp phần bảo tồn hệ sinh thái.
