Déjà Réva và Déjà Vu là hai trải nghiệm tương đồng nhưng lại có những khác biệt tinh tế. Trong khi Déjà Vu là cảm giác đã từng trải qua tình huống hiện tại, Déjà Réva lại liên quan đến ký ức về một giấc mơ đã xảy ra. Bài viết khám phá sự khác biệt và cách khoa học lý giải hiện tượng này.
1. Déjà Vu và Déjà Réva – Hai hiện tượng quen thuộc nhưng khác biệt
Déjà Vu là một hiện tượng khá phổ biến, xảy ra khi bạn cảm thấy mình đã từng trải qua hoặc nhìn thấy tình huống hiện tại trong quá khứ, dù thực tế là chưa bao giờ xảy ra. Từ "Déjà Vu" trong tiếng Pháp có nghĩa là "đã nhìn thấy". Theo các nghiên cứu, có khoảng 60-80% dân số từng trải qua cảm giác này ít nhất một lần trong đời.
Déjà Réva, ngược lại, là hiện tượng ít phổ biến hơn. Từ “Déjà Réva” được hiểu là "đã mơ thấy". Đây là cảm giác kỳ lạ khi bạn cảm thấy một sự kiện hoặc tình huống nào đó đã xuất hiện trong giấc mơ của mình trước đây, khiến bạn có cảm giác như mình đang sống lại khoảnh khắc đã mơ. Điều này khác biệt so với Déjà Vu vì Déjà Vu không gắn liền với giấc mơ mà liên quan đến cảm giác đã từng trải qua trong thực tế.
2. Sự khác biệt giữa Déjà Vu và Déjà Réva
Mặc dù cả hai hiện tượng đều liên quan đến cảm giác "đã từng xảy ra" hoặc “đã từng biết”, nhưng Déjà Vu và Déjà Réva lại có những điểm khác biệt rõ ràng:
Nguồn gốc cảm giác: Đối với Déjà Vu, cảm giác đến từ việc bạn tin rằng mình đã từng trải qua tình huống này trước đây trong đời thực, dù thực tế chưa bao giờ xảy ra. Với Déjà Réva, cảm giác này liên quan đến ký ức về một giấc mơ đã thấy trong quá khứ, khiến bạn nghĩ rằng mình đang sống lại khoảnh khắc đã mơ.
Tần suất: Déjà Vu phổ biến hơn và nhiều người từng trải qua, trong khi Déjà Réva là hiện tượng hiếm hơn và thường gắn liền với những người có trí nhớ tốt hoặc nhạy cảm với giấc mơ.
Cảm xúc và tâm trạng: Déjà Vu thường xảy ra đột ngột và có thể gây ra sự bối rối, khó chịu vì cảm giác quen thuộc nhưng không rõ nguyên nhân. Trong khi đó, Déjà Réva thường đi kèm với cảm giác kỳ bí, thậm chí là thích thú vì bạn cảm thấy như mình có khả năng “tiên đoán” qua giấc mơ.
3. Nghiên cứu khoa học về Déjà Vu và Déjà Réva
Khoa học đã có nhiều nghiên cứu về hiện tượng Déjà Vu, nhưng đối với Déjà Réva, các nghiên cứu vẫn còn hạn chế. Sau đây là một số lý giải khoa học phổ biến:
Déjà Vu – Góc nhìn từ khoa học thần kinh
Nghiên cứu về Déjà Vu cho thấy hiện tượng này có thể bắt nguồn từ sự bất đồng trong quá trình xử lý thông tin của não bộ. Đôi khi, não có thể “nhận diện” sai lệch về một tình huống hiện tại, khiến nó cảm thấy quen thuộc một cách bất thường. Điều này có thể xảy ra khi các khu vực não như thùy thái dương và hệ thống ký ức làm việc không đồng bộ.
Một số nhà khoa học cũng chỉ ra rằng Déjà Vu có thể liên quan đến cách bộ não lưu trữ ký ức. Khi chúng ta gặp một tình huống mới nhưng có những điểm tương đồng với trải nghiệm đã lưu trữ trong não, cảm giác Déjà Vu có thể xuất hiện. Thêm vào đó, các nghiên cứu gần đây trên người bệnh động kinh cho thấy, sự kích thích trong thùy thái dương có thể gây ra cảm giác Déjà Vu, điều này gợi ý rằng hiện tượng này có thể xuất phát từ các tín hiệu điện trong não.
Déjà Réva – Lý giải qua giấc mơ và trí nhớ tiềm thức
Déjà Réva, dù ít phổ biến hơn, cũng thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu. Vì hiện tượng này gắn liền với giấc mơ, một số giả thuyết cho rằng khi chúng ta mơ, não bộ có thể xây dựng các kịch bản hoặc tình huống từ những mảnh ký ức rời rạc trong tiềm thức. Khi một tình huống tương tự xảy ra trong thực tế, não bộ có thể "kích hoạt" ký ức về giấc mơ và khiến bạn có cảm giác rằng bạn đã mơ thấy trước đó.
Một số nhà nghiên cứu cũng cho rằng Déjà Réva có thể liên quan đến trí nhớ tiềm thức và các quá trình xử lý thông tin trong giấc mơ. Trong giấc ngủ, não bộ vẫn hoạt động và xử lý thông tin. Điều này có thể tạo ra những hình ảnh hoặc tình huống mà khi gặp trong đời thực, bạn sẽ cảm thấy mình đã “mơ thấy trước”.
Các phương pháp nghiên cứu mới
Hiện tại, các phương pháp nghiên cứu mới như chụp cộng hưởng từ (fMRI) và điện não đồ (EEG) đang được áp dụng để nghiên cứu các hiện tượng này. Các nhà khoa học sử dụng công nghệ để quan sát hoạt động của não bộ khi con người trải qua Déjà Vu và tìm hiểu những thay đổi trong cấu trúc thần kinh. Đối với Déjà Réva, do tính chất khó đoán và phụ thuộc vào trí nhớ giấc mơ, việc nghiên cứu vẫn gặp khó khăn và đòi hỏi phương pháp tiếp cận phức tạp hơn.
4. Ý nghĩa và ứng dụng của nghiên cứu về Déjà Vu và Déjà Réva
Hiểu biết về các hiện tượng như Déjà Vu và Déjà Réva không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách bộ não hoạt động mà còn mở ra hướng đi mới trong việc nghiên cứu trí nhớ và nhận thức. Những nghiên cứu này giúp các nhà khoa học có thể tìm hiểu về cách bộ não xử lý thông tin, nhận thức và cảm giác, từ đó ứng dụng trong điều trị các rối loạn về trí nhớ và thần kinh.
Nghiên cứu về Déjà Réva cũng có tiềm năng trong việc khám phá mối liên kết giữa giấc mơ và nhận thức, đặc biệt là trong lĩnh vực trị liệu giấc mơ và tâm lý học. Hiểu về cơ chế của giấc mơ có thể giúp con người ứng dụng giấc mơ vào việc giải tỏa cảm xúc, giải quyết vấn đề hoặc thậm chí tăng cường trí nhớ.
Kết luận
Déjà Vu và Déjà Réva là hai hiện tượng thú vị và phức tạp, mỗi hiện tượng mang một sắc thái khác nhau nhưng đều gắn liền với quá trình xử lý ký ức của não bộ. Trong khi Déjà Vu đã được nghiên cứu rộng rãi, Déjà Réva vẫn còn là lĩnh vực đầy bí ẩn cần được khám phá thêm. Với những tiến bộ trong công nghệ và khoa học thần kinh, hy vọng rằng chúng ta sẽ sớm giải mã được các bí ẩn xung quanh những hiện tượng kỳ lạ này, giúp con người hiểu rõ hơn về não bộ và tiềm thức của mình
